H αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας (ΑτΠ), είναι μία νόσος η οποία αφορά νεογνά τα οποία έχουν γεννηθεί πρόωρα και συγκεκριμένα πριν τις 32 εβδομάδες, με βάρος γέννησης λιγότερο των 1500γρ και αφορά την ανάπτυξη ανώμαλων αγγείων και συνδετικού ιστού στο πίσω μέρος του οφθαλμού και συγκεκριμένα τον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Η ΑτΠ αφορά συνήθως και τα δύο μάτια και αποτελεί μία από τις πιο συχνές αιτίες τύφλωσης παγκοσμίως στα παιδιά. Τα περισσότερα πρόωρα νεογνά με αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας καταλήγουν με φυσιολογική όραση. Σε σοβαρές όμως περιπτώσεις η ανώμαλη αυτή νεοαγγείωση μπορεί να οδηγήσει σε αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς και τελικά σε μερική ή ολική απώλεια όρασης. Είναι λοιπόν εξαιρετικής σημασίας τα πρόωρα νεογνά να παρακολουθούνται από εξειδικευμένο παιδοφθαλμίατρο συχνά και ανά τακτά χρονικά διαστήματα προκειμένου να αποφευχθεί η ανάπτυξη σοβαρών οφθαλμολογικών επιπλοκών.
Η δημιουργία των αιμοφόρων αγγείων του αμφιβληστροειδούς ξεκινά από την οπτική θηλή και προχωρά προς την περιφέρεια του αμφιβληστροειδούς. Η ανάπτυξή τους αρχίζει στον 4ο μήνα της κύησης και ολοκληρώνεται χρονικά στο τέλος μίας τελειόμηνης κύησης. Αν λοιπόν κάποιο νεογνό γεννηθεί πρόωρα, τα αιμοφόρα αγγεία δεν έχουν προλάβει να σχηματιστούν πλήρως με αποτέλεσμα ο αμφιβληστροειδής χιτώνας του οφθαλμού να ισχαιμεί. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τη χορήγηση υψηλών συγκεντρώσεων οξυγόνου που είναι απαραίτητα στα πρόωρα νεογνά οδηγεί στην ανάπτυξη ανώμαλων νεοαγγείων και συνδετικού ιστού που σε προχωρημένη φάση μπορεί να οδηγήσει σε αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς και τελικά τύφλωση.
Τα νεογνά που έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν ΑτΠ είναι αυτά που γεννήθηκαν πριν τις 32 εβδομάδες, με βάρος γέννησης λιγότερο από 1500 γρ καθώς και αυτά στα οποία χορηγήθηκαν μεγάλες ποσότητες οξυγόνου. Πιο συγκεκριμένα, τα πρόωρα νεογνά με βάρος γέννησης λιγότερο από 1250 γρ έχουν πιθανότητα εμφάνισης ΑτΠ 65,8% ενώ αυτά με βάρος γέννησης μικρότερο από 1000γρ έχουν πιθανότητα εμφάνισης ΑτΠ 81,6% σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία. Πέραν όμως από τη μικρή διάρκεια κύησης και το χαμηλό βάρος γέννησης, υπάρχουν και άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες για την ανάπτυξη της ΑτΠ όπως το ιστορικό μεταγγίσεων, αναιμίας, εγκεφαλικής αιμορραγίας, η ύπαρξης λοιμώξεων καθώς και αναπνευστικής δυσχέρειας. Τέλος, η χορήγηση υψηλών συγκεντρώσεων οξυγόνου στην Μονάδα Εντατικής θεραπείας διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην έναρξη της νεοαγγειογένεσης του αμφιβληστροειδούς. Ο παράγοντας αυτός είναι δυνητικά τροποποιήσιμος και τα τελευταία χρόνια η ύπαρξη ειδικών πρωτοκόλλων οξυγόνωσης στις μονάδες εντατικής θεραπείας νεογνών φαίνεται να έχει αναχαιτίσει μερικώς την ανάπτυξη της ΑτΠ τουλάχιστον στις αναπτυγμένες χώρες.
Τα πρόωρα νεογνά που πληρούν τα παραπάνω κριτήρια θα πρέπει να ελέγχονται για ΑτΠ από εξειδικευμένο παιδοφθαλμίατρο πριν την έξοδο τους από το νοσοκομείο. Παρόλα αυτά επειδή η ΑτΠ μπορεί να εμφανιστεί αρκετές εβδομάδες μετά την γέννηση, συνίσταται η επανεξέτασή τους 4-6 εβδομάδες μετά την γέννηση και ακολούθως ανάλογα με τις οδηγίες του παιδοφθαλμιάτρου. Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να επισκέπτονται και να ακολουθούν τις οδηγίες του παιδοφθαλμίατρου διότι η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της ΑτΠ μπορεί να αποτρέψει τη μόνιμη και μη αναστρέψιμη απώλεια όρασης.
Σε ότι αφορά τη θεραπευτική αντιμετώπιση της ΑτΠ, αρχικά ο παιδοφθαλμίατρος παρακολουθεί τα πρόωρα νεογνά οφθαλμοσκοπικά σε τακτά χρονικά διαστήματα δεδομένου ότι σε ένα μεγάλο ποσοστό η ΑτΠ υποστρέφει από μόνη της.
Σε περίπτωση όμως που αρχίσει η ανάπτυξη των νεοαγγείων τότε το νεογνό θα πρέπει να υποβληθεί σε θεραπεία η οποία περιλαμβάνει:
Την εφαρμογή laser φωτοπηξίας στον ανάγγειο αμφιβληστροειδή
Ενδοφθάλμιες ενέσεις με παράγοντες anti-VEGF
Συνδυασμός laser με ενδοφθάλμιες anti-VEGF ενέσεις
Χειρουργική αποκατάσταση
Η πιο σημαντική θεραπεία για την αντιμετώπιση της ΑτΠ είναι η εφαρμογή laser φωτοπηξίας στον ανάγγειο αμφιβληστροειδή προκειμένου να σταματήσει η δημιουργία νεοαγγείων τα οποία οδηγούν σε έλξεις και τελικά σε αποκόλληση. Η θεραπεία αυτή βεβαίως είναι αποτελεσματική μόνο εάν εφαρμοστεί στο κατάλληλο στάδιο και πριν την εμφάνιση σημείων αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς. Σε πιο προχωρημένα στάδια ΑτΠ εφαρμόζονται μικροχειρουργικές τεχνικές (όπως υαλοειδεκτομή), οι οποίες παρότι έχουν καλύτερα μετεγχειρητικά αποτελέσματα σε σχέση με το παρελθόν εντούτοις δεν μπορούν να επιτύχουν πλήρη και ουσιαστική λειτουργική αποκατάσταση των οφθαλμών. Τέλος, τελευταία και σε συγκεκρίμένες περιπτώσεις ΑτΠ εφαρμόζονται ενδοφθάλμιες ενέσεις παραγόντων κατά της νεοαγγειογένεσης, οι οποίες είναι πολύ αποτελεσματικές, παραμένει παρόλα αυτά να διαπιστωθεί στα πλαίσια μεγάλων κλινικών ερευνών το πόσο ασφαλείς είναι για τα ελλιποβαρή και εξαιρετικά πρόωρα νεογνά.
Πέραν όμως από τα παραπάνω, η προωρότητα αποτελεί παράγοντα κινδύνου για άλλες επιπλοκές της όρασης. ’Ετσι τα πρόωρα νεογνά έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν:
- αμβλυωπία(«τεμπέλικο μάτι)
- στραβισμό
- μυωπία (ειδικά αυτά τα οποία έχουν υποβληθεί σε θεραπεία laser για ΑτΠ) και άλλες διαθλαστικές ανωμαλίες
- γλαύκωμα
Κρίνεται λοιπόν σκόπιμο, τα πρόωρα νεογνά, ακόμα και εάν δεν έχουν αναπτύξει ΑτΠ, να εξετάζονται συχνά, σύμφωνα με τις οδηγίες του παιδοφθαλμίατρου, προκειμένου οι παραπάνω επιπλοκές να διαγνωστούν και να θεραπευτούν εγκαίρως.
Γιατί να επιλέξω την Δρ. Αδαμοπούλου;
Η παιδοφθαλμίατρος έχει εξειδικευθεί στην αντιμετώπιση των οφθαλμικών προβλημάτων των παιδιών, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της παιδικής οφθαλμολογίας και τις ειδικές ανάγκες των μικρών ασθενών. Επιπλέον, διαθέτει την εξειδίκευση και την εμπειρία για να επικοινωνεί αποτελεσματικά με τα παιδιά και να διεξάγει εξετάσεις με ευαισθησία και κατανόηση. Η επίσκεψη στην κυρία Αδαμοπούλου, παρέχει στους γονείς τη βεβαιότητα ότι η όραση και η υγεία των παιδιών τους βρίσκονται σε καλά χέρια.
Καταλήγοντας θα λέγαμε ότι η ΑτΠ είναι μία νόσο πολύ σοβαρή με δυνητικά καταστροφικές συνέπειες για την όραση των πρόωρων νεογνών που απαιτεί για το λόγο αυτό τη συντονισμένη προσπάθεια Νεογνολόγου και εξειδικευμένου παιδοφθαλμιάτρου. Συνεπώς, κάθε νεογνό υψηλού κινδύνου θα πρέπει να υποβάλλεται σε συγκεκριμένο και ανά τακτά χρονικά διαστήματα οφθαλμολογικό έλεγχο με βυθοσκόπηση και να εφαρμόζεται η κατάλληλη θεραπεία εφόσον πληροί τα κλινικά κριτήρια.
Σημαντική Συμβουλή:
Οι πληροφορίες που θα βρείτε στα κείμενά μας αν και έγκυρες,
σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την εξατομικευμένη διάγνωση.
Εάν αντιμετωπίζετε το οποιαδήποτε πρόβλημα,
μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με την παιδο-οφθαλμίατρο
Χρυσαυγή Αδαμοπούλου.
Φόρμα Επικοινωνίας
