Επιπεφυκίτιδα είναι η πάθηση εκείνη κατά την οποία ο επιπεφυκότας, δηλαδή ο λεπτός, ημιδιαφανής χιτώνας που καλύπτει το σκληρό χιτώνα του οφθαλμού στο πρόσθιο τμήμα του καθώς επίσης και την έσω επιφάνεια των βλεφάρων, φλεγμαίνει. Στην περίπτωση αυτή, δημιουργείται ερεθισμός του ματιού και τα αγγεία διαστέλλονται προκειμένου να αυξηθεί η αιματική ροή στην περιοχή και να καταπολεμηθεί η φλεγμονή, γεγονός στο οποίο οφείλεται και το κόκκινο των ματιών. Ο ερεθισμός αυτός των ματιών επίσης μπορεί να προκαλέσει έντονη δακρύρροια, η οποία είναι αντανακλαστική και απολύτως θεμιτή και έχει σαν σκοπό την απομάκρυνση των ερεθιστικών παραγόντων που προκαλούν την επιπεφυκίτιδα. Επίσης, δημιουργούνται και βλεννώδεις ή βλεννοπυώδεις εκκρίσεις, οι οποίες είναι συχνές στην περίπτωση όπου η επιπεφυκίτιδα είναι λοιμώδους αιτιολογίας.
Η επιπεφυκίτιδα μπορεί να είναι λοιμώδους αιτιολογίας, δηλαδή να οφείλεται σε κάποιο ιογενή ή βακτηριδιακό παράγοντα, σε τραύμα, σε ερεθισμό του επιπεφυκότα από χημικά ή περιβαντολλογικούς παράγοντες, ή να είναι αλλεργικής φύσεως.
Σε ότι αφορά τις λοιμώδους αιτιολογίας επιπεφυκίτιδες, αυτές μπορεί να είναι ιογενείς ή μικροβιακές.
Ιογενής Επιπεφυκίτιδα
Η ιογενής επιπεφυκίτιδα συνήθως οφείλεται σε αδενοϊούς, οι οποίοι ανάλογα με τον τύπο, μπορεί να προσβάλλουν και το ανώτερο αναπνευστικό σύστημα. Στην επιδημική επιπεφυκίτιδα από αδενοϊό, η οποία οφείλεται στους αδενοϊούς τύπου 3, 8, 11, το παιδί παραπονιέται συνήθως για αίσθηση ξένου σώματος, πόνο και έντονη δακρύρροια. Πιο συγκεκριμένα, το μάτι είναι πολύ ερεθισμένο και κόκκινο, καθώς υπάρχει οίδημα των βλεφάρων και βλεννοπυώδεις εκκρίσεις. Μολονότι τα συμπτώματα μπορεί να είναι πολύ εντυπωσιακά, διαρκούν αρκετό χρονικό διάστημα (κατά μέσο όρο 2-4 εβδομάδες) και προκαλούν την έντονη ανησυχία των γονιών. Η ιογενής επιπεφυκίτιδα δεν προκαλεί μόνιμες βλάβες και δεν απειλεί την όραση του παιδιού. Η θεραπευτική αντιμετώπιση της ιογενούς επιπεφυκίτιδας περιλαμβάνει τη χορήγηση άφθονων τεχνητών δακρύων, που σκοπό έχουν την απομάκρυνση του ιικού φορτίου, καθώς και δροσερές κομπρέσες. Δυστυχώς, δεν υπάρχει θεραπεία συγκεκριμένη και η νόσος θα ιαθεί από μόνη της εφόσον ολοκληρωθεί η πορεία της. Tα συνηθισμένα τοπικά αντιβιοτικά κολλύρια δεν αντιμετωπίζουν τις ιογενείς λοιμώξεις.
Γενικά θα πρέπει να:
Αποφεύγεται το μοίρασμα των πετσετών, σεντονιών και μαξιλαριών.
Να πλένονται τα χέρια πολύ καλά και συχνά ειδικά πριν και μετά το φαγητό αλλά και όταν το παιδί φτερνίζεται ή τρίβει τα μάτια του.
Να γίνεται προσπάθεια ώστε το παιδί να μην τρίβει τα μάτια του
Να παραμένει στο σπίτι όσο παρουσιάζει δακρύρροια γιατί σε αυτή τη φάση μπορεί να μεταδώσει πολύ εύκολα τον ιό.
Μία άλλη μορφή ιογενούς επιπεφυκίτιδας που παρουσιάζεται συχνά στα παιδιά είναι και η ερπητική επιπεφυκίτιδα. Αυτή οφείλεται στον ερπητοϊό τύπου 1 (HSV-1) και κάποιες φορές και στον τύπου 2 (HSV-2). Η πρωτολοίμωξη από ερπητοϊό συνήθως προκαλεί βλεφαροεπιπεφυκίτιδα, δηλαδή προσβάλλονται τα βλέφαρα και ο επιπεφυκότας χωρίς όμως να επηρεάζεται ο κερατοειδής χιτώνας. Το πρόβλημα όμως που δημιουργείται με τον ερπητοϊό είναι οι συχνές υποτροπές του, οι οποίες στην περίπτωση που προσβάλλουν τον κερατοειδή χιτώνα προκαλούν έλκη τα οποία και οδηγούν στην ανάπτυξη ουλώδους ιστού και νεοαγγείων με σοβαρές συνέπειες για την όραση του παιδιού. Η θεραπεία της ερπητικής βλεφαροεπιπεφυκίτιδας συνίσταται στην χορήγηση από του στόματος αντιικών φαρμάκων (ακυκλοβίρη).
Μικροβιακές Επιπεφυκίτιδες
Οι μικροβιακές επιπεφυκίτιδες είναι πιο συχνές στα παιδιά απ’ ότι στους ενήλικες λόγω της μειωμένης ανοσολογικής τους απόκρισης. Υπάρχουν διάφορες αιτίες μικροβιακής επιπεφυκίτιδας:
- Σταφυλόκοκκος χρυσίζων αλλά και επιδερμικός. Αποτελεί πολύ συχνά αιτία επιπεφυκίτιδας στα παιδιά ενώ αρκετές φορές μπορεί να προσβάλλει και τον κερατοειδή χιτώνα του ματιού με τη δημιουργία περιφερειακών ελκών.
- Αιμόφιλος (Η.Ιnfluenza). Αποτελούσε πολύ συχνή αιτία στο παρελθόν αλλά πρόσφατα μετά την επικράτηση του εμβολιασμού των παιδιών έχει μειωθεί η συχνότητα του.
- Στρεπτόκοκκος
- Μοραξέλα (M.Catarrhalis)
- Ψευδομονάδα (Pseudomonas Aeruginosa)
- Γονόκοκκος (Neisseria Gonorrhea)
Oι μικροβιακές επιπεφυκίτιδες συνήθως δεν είναι τόσο μεταδοτικές όπως οι ιογενείς και συχνά η λοίμωξη αυτοπεριορίζεται ακόμα και χωρίς τη χρήση θεραπευτικών αντιβιοτικών κολλυρίων. Παρόλα αυτά, συνίσταται η χρήση αντιβιοτικών κολλυρίων καθώς επίσης και η εφαρμογή άφθονων τεχνητών δακρύων τα οποία και θα καθαρίσουν το μάτι από τις εκκρίσεις, καθώς και κρύες κομπρέσες για την ανακούφιση των συμπτωμάτων. Επίσης, η σωστή υγιεινή με το τακτικό πλύσιμο των χεριών και η αποφυγή των ίδιων πετσετών, μαξιλαριών και σεντονιών βοηθά ώστε να αποτραπεί η μετάδοση της λοίμωξης.
Νεογνική Επιπεφυκίτιδα – Ophthalmia Neonatorum
Νεογνική επιπεφυκίτιδα ορίζεται η επιπεφυκίτιδα , η οποία παρουσιάζεται τις πρώτες 30 ημέρες ζωής του νεογνού.
Οι τρεις συχνότερες αιτίες νεογνικής επιπεφυκίτιδας είναι:
- Χημική
- Μικροβιακή
- Ιογενής
Η χημική επιπεφυκίτιδα ήταν πιο συχνή στο παρελθόν όπου γινόταν συστηματικά χρήση νιτρικού αργύρου στα μάτια των νεογνών προκειμένου να προληφθεί η γονοκοκκική επιπεφυκίτιδα. Η ενστάλαξη όμως των σταγόνων αυτών προκαλούσε μεγάλο ερεθισμό στα μάτια των νεογνών και δημιουργούσε εικόνα χημικής επιπεφυκίτιδας η οποία εκδηλώνονταν τις πρώτες μέρες της ζωής. Τα τελευταία χρόνια δεν γίνεται πια χρήση νιτρικού αργύρου, ο οποίος και έχει αντικατασταθεί από αλοιφή ερυθρομυκίνης.
Η μικροβιακή νεογνική επιπεφυκίτιδα οφείλεται κυρίως:
- Chlamydia trachomatis, αποτελεί την πιο συχνή αιτία. Στη περίπτωση αυτή το νεογνό παρουσιάζει συμπτώματα την πρώτη εβδομάδα από τη γέννηση, με ερυθρότητα του οφθαλμού, πυώδεις εκκρίσεις και οίδημα των βλεφάρων σε μικρότερη όμως έκταση σε σχέση με την γονοκοκκική επιπεφυκίτιδα. Τα χλαμύδια δεν μπορούν να διεισδύσουν στο εσωτερικό του οφθαλμού διαπερνώντας το άθικτο επιθήλιο του κερατοειδούς και για το λόγο αυτό δεν απειλούν την όραση του νεογνού. Παρόλα αυτά, θα πρέπει να γίνεται συστηματική χορήγηση αντιβίωσης στην περίπτωση της επιπεφυκίτιδας από χλαμύδια δεδομένου ότι τα τελευταία μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα στους πνεύμονες του νεογνού. Η διάγνωση γίνεται με τη χρήση ανοσολογικών μεθόδων.
- Neisseria Gonorrhea, αποτελεί την πιο σοβαρή αιτία επιπεφυκίτιδας στα νεογνά. Ο γονόκοκκος έχει τη δυνατότητα να διαπεράσει το άθικτο επιθήλιο του κερατοειδούς και να προκαλέσει ακόμα και διάτρηση του οφθαλμού. Προκαλεί μεγάλο ερεθισμό στο μάτι του νεογνού, οίδημα των βλεφάρων και πολλές πυώδεις εκκρίσεις, συμπτώματα τα οποία εμφανίζονται τις πρώτες μέρες της ζωής. Για το λόγο αυτό, χρήζει θεραπείας με συστηματικά από του στόματος αντιβιοτικά καθώς και πολύ συχνό καθαρισμό του οφθαλμού με φυσιολογικό ορό. Η διάγνωση γίνεται με καλλιέργεια.
Η επιπεφυκίτιδα από γονόκοκκο καθώς και από χλαμύδια μεταδίδεται στο νεογνό κατά τη διάρκεια του τοκετού στην περίπτωση όπου η μητέρα πάσχει από τις παραπάνω νόσους. Για το λόγο αυτό, είναι πολύ σημαντικό να γίνεται γυναικολογικός έλεγχος λίγο πριν τον τοκετό προκειμένου να διαπιστωθεί εάν η μητέρα πάσχει και τότε να της χορηγηθεί η κατάλληλη θεραπεία.
Γιατί να επιλέξω την Δρ. Αδαμοπούλου;
Η παιδοφθαλμίατρος έχει εξειδικευθεί στην αντιμετώπιση των οφθαλμικών προβλημάτων των παιδιών, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της παιδικής οφθαλμολογίας και τις ειδικές ανάγκες των μικρών ασθενών. Επιπλέον, διαθέτει την εξειδίκευση και την εμπειρία για να επικοινωνεί αποτελεσματικά με τα παιδιά και να διεξάγει εξετάσεις με ευαισθησία και κατανόηση. Η επίσκεψη στην κυρία Αδαμοπούλου, παρέχει στους γονείς τη βεβαιότητα ότι η όραση και η υγεία των παιδιών τους βρίσκονται σε καλά χέρια.
Αλλεργική Επιπεφυκίτιδα
Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα οφείλεται στην επίδραση διαφόρων ερεθιστικών παραγόντων στην επιφάνεια του ματιού. Οι ερεθιστικοί αυτοί παράγοντες – αλλεργιογόνα μπορεί να είναι η γύρη, το τρίχωμα των ζώων, το καυσαέριο, η σκόνη, τα καλλυντικά και τα απορρυπαντικά, μεταξύ άλλων. Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα χαρακτηρίζεται κατά κύριο λόγο από την παρουσία του κνησμού ο οποίος μπορεί να είναι πολύ έντονος. Τα μάτια είναι κόκκινα, τα βλέφαρα είναι πρησμένα, και υπάρχει έντονη δακρύρροια και πολλές φορές φωτοφοβία.
Ο ακρογωνιαίος λίθος της θεραπείας είναι η αποφυγή με κάθε τρόπο της αλλεργιογόνου ουσίας η οποία προκαλεί τον ερεθισμό του ματιού. Από κει και πέρα, χορηγούνται κολλύρια με αντιισταμινική δράση, αντιφλεγμονώδη δράση, σταθεροποιητές των μαστοκυττάρων προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα συμπτώματα της αλλεργικής επιπεφυκίτιδας.
Τραύμα ή Ξένο Σώμα
Στην περίπτωση όπου υπάρχει τραυματισμός ή μπει ξένο σώμα κατά λάθος στο μάτι του παιδιού, τότε εμφανίζονται συμπτώματα όπως δακρύρροια, φωτοφοβία, πόνος και μειωμένη όραση. Ο γονέας θα πρέπει να απευθύνεται σε συγκεκριμένο παιδοφθαλμίατρο προκειμένου να γίνεται έλεγχος του οφθαλμού με χρήση ειδικών χρωστικών (φλουορεσκεΐνης-fluorescein strips), προκειμένου να διαπιστωθεί εάν υπάρχει κάποιο επιθηλιακό έλλειμα στον κερατοειδή. Επίσης, σε περίπτωση που διαπιστωθεί η ύπαρξη ξένου σώματος, τότε θα πρέπει αυτό να αφαιρεθεί και να χορηγηθούν οι κατάλληλες αντιβιοτικές σταγόνες.
Σημαντική Συμβουλή:
Οι πληροφορίες που θα βρείτε στα κείμενά μας αν και έγκυρες,
σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την εξατομικευμένη διάγνωση.
Εάν αντιμετωπίζετε το οποιαδήποτε πρόβλημα,
μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με την παιδο-οφθαλμίατρο
Χρυσαυγή Αδαμοπούλου.
Φόρμα Επικοινωνίας
