O καταρράκτης είναι η θόλωση του ενδοφθάλμιου φακού. Μπορεί να παρουσιαστεί κατά τους πρώτους μήνες της ζωής και τότε ονομάζεται συγγενής καταρράκτης ή να κάνει την εμφάνισή του κατά την παιδική ηλικία όταν και ονομάζεται νεανικός καταρράκτης. Υπολογίζεται ότι ο συγγενής καταρράκτης είναι υπεύθυνος για το 5%-20% των περιπτώσεων τύφλωσης στην παιδική ηλικία παγκοσμίως. Ο συγγενής καταρράκτης μπορεί να είναι μονόπλευρος ή αμφοτερόπλευρος και διαφέρει στο μέγεθος, στη μορφολογία και στο βαθμό της θόλωσης του φακού και μπορεί να κυμαίνεται από μία κηλίδα στο πρόσθιο τμήμα του φακού μέχρι και την ολική θόλωση του φακού. Υπάρχουν διάφοροι τύποι καταρράκτη όπως ο πρόσθιος πολικός, όταν η θολερότητα εντοπίζεται στο πρόσθιο τμήμα του φακού, ο οπίσθιος πολικός όταν η θολερότητα εντοπίζεται στο οπίσθιο τμήμα του φακού και ο πυρηνικός όταν η θολερότητα εντοπίζεται στο κέντρο του φακού.
Τέλος, το τραύμα αποτελεί άλλη μία αιτία καταρράκτη κατά την παιδική ηλικία η οποία και πρέπει να διερευνάται ειδικά όταν υπάρχουν και άλλα σημάδια κακοποίησης στο παιδί.
Ανεξάρτητα όμως από την αιτιολογία του συγγενούς καταρράκτη, η διάγνωση του θα πρέπει να γίνεται έγκαιρα ώστε να αντιμετωπιστεί σωστά. Υπάρχουν νεογνά με ήπιο καταρράκτη τα οποία είναι ασυμπτωματικά και αυτό καθυστερεί τη διάγνωσή τους για χρόνια. Σε άλλες περιπτώσεις, η έλλειψη αντίδρασης των ματιών στο φως, η ύπαρξη στραβισμού και η καθυστέρηση της ανάπτυξης του νεογνού μπορούν να αποτελέσουν τα πρώτα σημάδια. Επίσης, κάποιοι καταρράκτες μπορεί να δημιουργούν φωτοφοβία στο έντονο φως και κάποιοι καταρράκτες να δημιουργούν νυσταγμό λόγω της χαμηλής οπτικής οξύτητας, ειδικά οι αμφοτερόπλευροι. Το κυριότερο βέβαια σύμπτωμα είναι η λευκή ανατανάκλαση του φωτός στην κόρη του οφθαλμού η οποία μπορεί να γίνει αντιληπτή από τους γονείς αλλά και από τον ίδιο τον παιδίατρο.
Η διάγνωση του καταρράκτη γίνεται από παιδοφθαλμίατρο ο οποίος θα εξετάσει το νεογνό ή το παιδί εξονυχιστικά. Ανάλογα με τα ευρήματα είναι δυνατόν να προτείνει και μία σειρά εργαστηριακών εξετάσεων, ειδικά στις περιπτώσεις εκείνες όπου υπάρχει υποψία συστηματικής νόσου που να σχετίζεται με την εμφάνιση του καταρράκτη ή όταν αυτός είναι αμφοτερόπλευρος.
Ο καταρράκτης μπορεί επίσης να συνδυάζεται και με άλλες ανατομικές ανωμαλίες του οφθαλμού όπως μεγαλοκερατοειδής (megalocornea) ή μικροκερατοειδής (microcornea), υποπλασία της ίριδας και ανιριδία. Η εξέταση των παιδιών με τη χρήση φορητής σχισμοειδούς λυχνίας μπορεί να ανιχνεύσει τις παραπάνω ανατομικές ανωμαλίες. Ο συγγενής καταρράκτης αρκετές φορές συνυπάρχει μαζί με γλαύκωμα, γι’αυτό και ο έλεγχος της ενδοφθάλμιας πίεσης είναι πολύ σημαντικός. Επίσης, στην περίπτωση όπου ο καταρράκτης είναι καθολικός, θα πρέπει να γίνεται και υπερηχογραφία (Β-SCAN) προκειμένου να αποκλεισθούν κάποιες παθολογικές καταστάσεις στο οπίσθιο ημιμόριο του οφθαλμού.
Γιατί να επιλέξω την Δρ. Αδαμοπούλου;
Η παιδοφθαλμίατρος έχει εξειδικευθεί στην αντιμετώπιση των οφθαλμικών προβλημάτων των παιδιών, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της παιδικής οφθαλμολογίας και τις ειδικές ανάγκες των μικρών ασθενών. Επιπλέον, διαθέτει την εξειδίκευση και την εμπειρία για να επικοινωνεί αποτελεσματικά με τα παιδιά και να διεξάγει εξετάσεις με ευαισθησία και κατανόηση. Η επίσκεψη στην κυρία Αδαμοπούλου, παρέχει στους γονείς τη βεβαιότητα ότι η όραση και η υγεία των παιδιών τους βρίσκονται σε καλά χέρια.
Σε ότι αφορά τη θεραπευτική προσέγγιση του συγγενούς καταρράκτη, αυτή είναι κατά κανόνα χειρουργική. Αξίζει να αναφερθεί ότι δεν χρειάζονται όλοι οι συγγενείς καταρράκτες χειρουργική αποκατάσταση. Έτσι, θολερότητες του φακού μικρότερες των 3 mm, οι οποίες βρίσκονται παρακεντρικά στο φακό μπορεί να χρειαστούν μόνο παρακολούθηση. Σε αντίθετη περίπτωση, δηλαδή συγγενείς καταρράκτες οι οποίοι είναι μεγάλοι και καλύπτουν ολόκληρο το φακό χρήζουν άμεσης χειρουργικής αφάιρεσης. Σχετικά με το πότε πρέπει θα πρέπει να επέμβουμε χειρουργικά, θα λέγαμε ότι από τις 6 μέχρι τις 8 εβδομάδες ο καταρράκτης θα πρέπει να έχει αφαιρεθεί προκειμένου να αποκατασταθεί η όραση. Υπάρχει μία πληθώρα απόψεων σχετικά με το εάν θα πρέπει να τοποθετείται ενδοφθάλμιος φακός (intraocular IOL) μετά την αφαίρεση του καταρράκτη ή να χορηγούνται φακοί επαφής ή γυαλιά για την αποκατάσταση της όρασης οι οποίες και θα πρέπει να συζητηθούν διεξοδικά με τους γονείς του νεογνού ή του παιδιού και αφορούν στην ανάπτυξη επιπλοκών όπως για παράδειγμα γλαυκώματος. Επίσης, στην περίπτωση που τοποθετηθεί ενδοφθάλμιος φακός κατά την επέμβαση αφαίρεσης του καταρράκτη, θα χρειαστεί στο μέλλον να αντικατασταθεί από άλλο ενδοφακό λόγω αλλαγών στην όραση του παιδιού. Εάν δεν τοποθετηθεί ενδοφακός τότε θα πρέπει να γίνει αποκατάσταση της όρασης του παιδιού ή νεογνού με τη χορήγηση φακών επαφής ή γυαλιών τα οποία και θα πρέπει να αλλάζει πολύ συχνά δεδομένου ότι οι οπτικές τους ανάγκες αλλάζουν όσο μεγαλώνουν. Μετά την αφαίρεση του καταρράκτη αρχίζει η διαδικασία της οπτικής αποκατάστασης του νεογνού ή παιδιού η οποία είναι αρκετά επίπονη για τους γονείς και απαιτεί τη συνεργασία τους προκειμένου να είναι αποτελεσματική.
Χωρίς την έγκαιρη παρέμβαση, ο συγγενής καταρράκτης θα προκαλέσει μειωμένη οπτική οξύτητα, δηλαδή αμβλυωπία στο αντίστοιχο μάτι.
Η αμβλυωπία μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση στραβισμού αλλά και νυσταγμού τα οποία και θα συνοδεύουν το παιδί για το υπόλοιπο της ζωής του. Για το λόγο αυτό, ο προληπτικός παιδοφθαλμολογικός έλεγχος στην ηλικία των 6 μηνών είναι εξαιρετικής σημασίας για την πρόληψη οφθαλμολογικών επιπλοκών που θα έχουν καταστροφικές συνέπειες στην όραση του παιδιού.
Σημαντική Συμβουλή:
Οι πληροφορίες που θα βρείτε στα κείμενά μας αν και έγκυρες,
σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την εξατομικευμένη διάγνωση.
Εάν αντιμετωπίζετε το οποιαδήποτε πρόβλημα,
μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με την παιδο-οφθαλμίατρο
Χρυσαυγή Αδαμοπούλου.
Φόρμα Επικοινωνίας
